Een springlevende oude ketterij
>>PDF<<
De geestelijke ramp van het Sandemanisme.
Wat ons enorm veel zorgen baart is de mechanistische prediking over één van de belangrijkste vragen: “Hoe word ik christen?” Zeer veel mensen, vooral jeugdigen, worden op ’t verkeerde been gezet. Men denkt bekeerd en wedergeboren te zijn, terwijl men dat niet is. Zowel Arminianen als Calvinisten zijn beïnvloed door deze leer. Graag willen we proberen deze leer uit te leggen.
De leer, waar wij het over hebben, komt bij een man vandaan, genaamd Robert Sandeman (1718-1771). Het wordt het Sandemanisme genoemd. Sandeman was een Schot. Hij populariseerde de leer van zijn schoonvader John Glas, de stichter van de Glasite churches. Deze komt hierop neer: Een ieder, die gelooft dat het verslag in de Bijbel waar is, is gered. Dit is het enige vereiste voor rechtvaardigmaking. Men moet de geloofsleer, zoals de Bijbel het zegt, letterlijk aanvaarden. Hij was tegen het prediken over berouw, want dat was emotie. Ook mocht men geen oproep tot bekering doen, want dit was eveneens emotie. Prediken over heiligmaking was eveneens niet goed, want dan ging het volgens hem over werken der wet en dat gold niet meer.
Volgens het Sandemanisme moet Johannes 3:16 op deze manier worden opgevat: “Er staat ‘Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe.’ Geloof dit en u bent gered. U moet direct beslissen. Hier staat het in de Bijbel. Neem het aan. Geloof dit bewijs zonder gevoelens of heilige verlangens, want dat zijn werken der wet. Als u wilt wachten, dan valt u terug op de werken. Het bewijs is u geleverd, zoals ook een Officier van Justitie dat doet. Neem die zaak aan. Men moet geen vragen stellen over gevoelens, maar naar de Schrift gaan. Gelooft u de Schrift? Dan gaat u niet verloren. U moet het gevoel niet erbij halen.”
U ziet dat de mens centraal staat en alles bepaalt. God, de Heilige Geest, wordt helemaal uitgeschakeld. De Geest van het gebed wordt volkomen uitgedoofd. Het wandelen met God is weg en ook de liefde, de grootste gave, is weg. Er is geen echte zekerheid van de redding, want die zekerheid kan alleen Gods Geest maar geven.
De benadering van Sandeman is een benadering vanuit het vlees, vanuit het intellect, vanuit de menselijke wijsheid. Vlees en Geest zijn elkaars vijanden. Sandemanisme is voor 100% fout, want het is voor 100% mensenwerk. De Here Jezus zei tegen Nicodemus: “Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, tenzij iemand wederom geboren wordt, kan hij het Koninkrijk Gods niet zien” (Johannes 3:3). “Wat uit het vlees geboren is, is vlees en wat uit de Geest geboren is, is geest. Verwondert u niet, dat Ik gezegd heb: ‘Gijlieden moet wederom geboren worden’” (Johannes 3:6,7). De wedergeboorte, de geboorte van bovenaf, is voor 100% Gods werk.
De apostel Johannes legde uit in Johannes 1:12,13, aan welke mensen Jezus macht gaf om kinderen van God te worden, nl: “… hun, die in Zijn naam geloven; die niet uit bloed, noch uit de wil des vlezes, noch uit de wil eens mans, doch uit God geboren zijn.” Paulus zegt, dat zij, die naar het vlees zijn, de gezindheid van het vlees hebben en zij, die naar de Geest zijn, de gezindheid van de Geest hebben. Het eerste is de dood, het tweede is leven en vrede. “Indien iemand de Geest van Christus niet heeft, die behoort Hem niet toe” (Romeinen 8:9).
Hier draait alles om: Hebben we de Heilige Geest ontvangen? Zijn we wedergeboren? Dit nieuwe leven van God is zo totaal anders. Wedergeboren mensen zijn te herkennen aan een enorme diepe eerbied voor God in hun woorden én in hun daden. Ze zullen nooit lichtvaardig over God en Zijn Woord spreken en zij hebben een grote liefde tot Jezus.
Het Sandemanisme werd rond 1800 grondig en effectief weerlegd door Andrew Fuller. De twee belangrijkste argumenten die hij gebruikte waren deze: 1. Als je Christen kunt worden door met je verstand het verslag van de Bijbel te geloven, dan kun je niet meer het onderscheid zien tussen iemand, die werkelijk wedergeboren is en iemand die dat niet is, maar alleen maar naamchristen is. 2. Als het geloof alleen een zaak van het verstand is, waar blijft dan de liefde en de dankbaarheid ten opzichte van de Here Jezus Christus?
De Glasite churches bestaan allang niet meer. Maar de geest van het Sandemanisme is steeds weer boven komen drijven tot op de dag van vandaag. In de 19e eeuw gebruikte Charles Finney min of meer dezelfde methode om zijn toehoorders tot een beslissing over te halen. Via Finney is de hele evangelische beweging beïnvloed. Het komt voor dat een prediker een oproep doet aan zijn publiek en vraagt dat een ieder, die een keuze voor Jezus Christus maakt, zijn hand op steekt. Een ander bekend verschijnsel is de “altar call”. Mensen, die een keuze hebben gemaakt, wordt gevraagd naar voren te komen. Weer een ander voorbeeld is een bekend evangelisatieboekje over de 4 geestelijke wetten. Hierin wordt de redding uitgelegd in 4 stappen. Daarna volgt een zondaarsgebed, dat de lezer kan nazeggen. En dan is hij of zij zogenaamd bekeerd……. Deze soorten “bekeringen” zijn een grote geestelijke ramp. Mensen denken bekeerd te zijn en Christen te zijn, terwijl ze slechts met hun verstand en wat emotie, veroorzaakt door de opzwepende taal van de prediker, een beslissing hebben genomen om naar voren te komen of om een hand op te steken.
Een echte bekering heeft een heel andere Bron. De Heilige Geest overtuigt de mens van zijn zonde en laat hem zien, dat hij een Redder nodig heeft. Berouw, bekering en wedergeboorte zijn een werk van God. We kunnen onszelf geen oprecht berouw geven, of onszelf bekeren, of onszelf “van bovenaf” geboren laten worden. Het idee is te absurd voor woorden.
Wie schetst onze verbazing, dat ditzelfde Sandemanisme in onze tijd weer de kop op heeft gestoken. Notabene dit keer in de Reformatorische hoek. Er zijn predikers, die vinden dat zij iets heel belangrijks hebben te melden. Deze verkondiging van het evangelie op de manier van de standwerker op de markt is te volgen via You Tube-filmpjes en MP3 opnames van lezingen op de diverse jongerensites. De verantwoordelijkheid van de redding wordt opnieuw helemaal bij de mens gelegd. Je hoeft het alleen maar aan te nemen. Volgens een jonge prediker, de heer A. Baan, ligt het medicijn voor de redding op het nachtkastje. Hij bedoelt daarmee de Bijbel. Je hoeft volgens hem dat medicijn alleen maar te pakken en tot je te nemen. Even later roept hij: “Eén, één, twee!! Daar red je levens mee!” Vervolgens koppelt hij dat aan Johannes 1:12. Opnieuw is het naar zijn mening slechts een kwestie van aannemen. Je vraagt je af waarom het evangelie met zo’n toevallige overeenkomst aan de man gebracht moet worden. Het evangelie is niet naar de mens en hoeft al helemaal niet verkocht te worden.
Een wat oudere predikant, ds Simons, benadrukt de rol van de prediker bij dit alles. Op een MP3 opname kan men hem in de loop van zijn betoog het volgende horen zeggen: “We hebben vanavond een boodschap voor jou. Ik durf te zeggen een boodschap uit de hemel. En wat gebeurt er vanavond? De zaligheid wordt vanavond aan jou overhandigd. (….) Ik verkondig je vanavond dat Gods dienaren deze avond de zaligheid overhandigen aan de hoorders. Dat is prediken. (….) .. dit aangereikte cadeau moet in ontvangst genomen worden. (….) De Here Jezus ligt als het ware, jongens, in je schoot. Laat je hand maar vallen, op het Lam, op die lieve Here Jezus, Die door de Vader geschonken is aan de wereld. (….) Omhels het cadeau, dat je eerlijk in de prediking ontvangt. Want als je dit vanavond van je schoot afschuift, dan lig je straks eeuwig te branden op de hel.”
Vreselijk, zo’n toespraak! Er zijn geen woorden te vinden om onze verontwaardiging en boosheid tot uiting te brengen. Het Lam Gods ten tonele gevoerd als een schoothondje!! Wat duivels! Wat voor een zieke, doortrapte en goddeloze geest moet je hebben om op zo’n manier te praten over Jezus Christus, de Zoon van de Almachtige God. Alles in ons protesteert hier fel tegen.
Naar aanleiding van het bovenstaande is er heel veel te zeggen. Voorlopig willen we het houden bij een aantal korte opmerkingen:
1. Op de vraag “Hoe word ik een Christen” geeft de Bijbel een heel ander antwoord dan Sandeman en zijn navolgers. Het is niet slechts het voor waar houden of aanvaarden van het verslag van de Bijbel. De Bijbel spreekt over een door God gegeven berouw en een door de Heilige Geest bewerkte bekering en wedergeboorte. Daar hoor je nu niets over of alleen wat vrome frasen.
2. Je hoort niets over de nieuwe relatie, die de Christen heeft met Jezus Christus. Een Christen leeft niet langer voor zichzelf, maar voor Jezus Christus, Die voor hem gestorven is en opgewekt. Jezus Christus is zijn Heer en zijn Meester. In Jezus Christus gaan geloven betekent Hem gaan gehoorzamen.
3. Jezus Christus beschrijft het Christen worden als volgt: “Indien iemand achter Mij wil komen, die verloochene zichzelf en neme zijn kruis op en volge Mij. Want ieder, die zijn leven zal willen behouden, die zal het verliezen; maar ieder, die zijn leven verloren heeft om Mijnentwil, die zal het vinden.” (Mattheüs 16:24,25) Deze woorden staan volkomen haaks op de wijze en de inhoud van de hier besproken ‘evangelieverkondiging’.
4. Een evangelieverkondiging, die het eigenlijk alleen maar heeft over het aannemen van de evangelieboodschap, is volkomen naar de mens. Het suggereert dat je de godsdienst erbij kunt nemen en je eigen leven kunt blijven leiden. Niets is minder waar.
5. Tot slot nog een opmerking over de entourage waarbinnen dit soort prediking in onze tijd plaatsvindt. Deze is psychisch gezien erg ongezond. De wijze van presenteren heeft veel meer weg van hersenspoeling en manipulatie dan van een rustig, weloverwogen getuigen van de boodschap van het evangelie, waarbij de toehoorder in zijn of haar waarde wordt gelaten als individu. Als de predikers, die nu proberen de Refo-jeugd te ‘bekeren’, zeggen dat ze zo bewogen zijn met die jeugd, omdat daar zo veel geestelijke nood zit etc., etc., dan geloven wij hen niet. De feiten weerspreken het. Als die bewogenheid wel bij hen aanwezig was, dan zouden ze hen de echte Bijbelse boodschap van redding door Jezus Christus hebben gebracht. Nu verdenken wij hen ervan, dat ze er alleen maar op uit zijn met een vermenselijkt ‘evangelie’ zielen aan zichzelf te willen binden, in plaats van werkelijk zielen bij Jezus Christus te brengen. Ze meten zich in gedrag en soms zelfs in kleding een air aan, die boven het niveau van de gewone gelovigen uitgaat. Net als de dwaalleraren, die probeerden de Christenen in Galatië achter zich aan te krijgen, is het hun bedoeling roem voor zichzelf bijeen te halen ten koste van de toehoorders (Galaten 6:13). Met het onderwerp heilszekerheid kunnen ze goed scoren bij de Refo-jeugd, alhoewel onderwerpen als huwelijk, sex en pornoverslaving ook door hen gebruikt worden om mensen te trekken. Als u werkelijk God zoekt, blijf dan bij hen uit de buurt, zodat u niet onder hun invloed komt. Ga niet met hen in discussie, want zij kicken op alle aandacht die ze krijgen, al is die ook negatief. Daar zijn ze narcistisch genoeg voor. En mochten ze teveel kritiek krijgen, dan kunnen ze altijd nog in de slachtofferrol schieten. Het is veel beter om te doen wat de Here Jezus in een soortgelijke situatie zei: “Laat hen gaan. Blinden zijn zij, die blinden leiden.”